Kievit

Nestbeschermingsproject



Delen
De kievit is één van de meest iconische boerenlandvogels van ons land. Met hun zwart-witte verenkleed en kuif, kenmerkende roep en spectaculaire vluchten zijn ze zeer herkenbaar. Maar het gaat helaas niet goed met de kievit. De populatie kieviten in Vlaanderen kende een achteruitgang van maar liefst 59% in de periode 2007-2018 (INBO, 2020). Kieviten slagen er nog amper in om succesvol jongen groot te brengen. Kieviten nestelen op de grond, waardoor heel wat nesten in het voorjaar ongewild verloren gaan tijdens de verschillende landbewerkingen. Daarnaast zijn de achteruitgang van het leefgebied, een verminderd voedselaanbod, predatie en extreem weer ook belangrijke oorzaken van de achteruitgang.  

Nestbescherming is cruciaal 

Kieviten broeden van begin maart tot in juni. Deze broedperiode valt samen met de drukke voorjaarsperiode waarin heel wat werkzaamheden op de akkers plaatsvinden. Het nest van de kievit bestaat uit een ondiep kuiltje in de grond bekleed met strootjes, met daarin meestal vier eieren met een schutkleur. Hierdoor vallen de nesten nauwelijks op, waardoor ze vaak onbewust en ongewild vernietigd worden. Door gericht nesten op akkers te beschermen kan het aantal succesvolle legsels sterk toenemen. Als landbouwer kan je dus een cruciaal verschil maken om het behoud van de kievit te verzekeren.

© Luc Platteau
© Luc Platteau

Waar en wanneer nesten opsporen en beschermen? 

  • Broedperiode: begin maart tot in juni, met een piek van eind maart tot begin mei. Kieviten hebben in totaal ongeveer 70 dagen (2,5 maand) nodig om kuikens groot te brengen. 
  • Waar: kale, braakliggende akkers en stoppelvelden in open landschap. Natte percelen of in de buurt van water (plassen, poelen en grachten) genieten de voorkeur.  

Aanpak nestbescherming  

Eens je een kievitsnest hebt gedetecteerd, bestaan er verschillende methodes om het nest te beschermen, afhankelijk van de timing van de geplande landbouwwerkzaamheden.  

Nest markeren met bamboestokken 

Een eerste stap bij elke methode is het markeren van het nest. Dit kan je doen door twee (bamboe)stokken of takken van max 1 m hoog op een 3-tal meter voor en na het nest te plaatsen in de rijrichting. Plaats geen vlaggetjes, koorden of andere wapperende attributen bovenaan de stokken, om de broedende vogels niet te storen en om geen roofdieren aan te trekken. De bovenzijde kan eventueel wel extra zichtbaar gemaakt worden met gekleurde tape of verf.

Een zone van 3 x 3 m rond het nest onbewerkt laten

Laat een zone van 3 x 3 m rondom het nest onbewerkt gedurende het voorjaar. De manier waarop de nestzone wordt uitgespaard is vrij te kiezen door de landbouwer (rijrichting veranderen, ploeg opheffen..).

Het nest afdekken 

Bij gebruik van meststoffen en gewasbeschermingsmiddelen kan het nest tijdelijk afgedekt worden met een schaaltje of deksel. Neem na de werkzaamheden de afdekking terug weg.  

Het nest tijdelijk verplaatsen

Als het niet mogelijk is om de nestzone te sparen tijdens de werkzaamheden, dan kan het nest voorzichtig uitgegraven worden met aardkluit (+- 10 cm diep), en geplaatst worden in een schaaltje of rieten mandje met diameter 25 – 30 cm. Met behulp van het schaaltje of mandje kan je het nest eenvoudig verplaatsen tijdens de werkzaamheden, en nadien op dezelfde plaats en diepte terug ingraven. Het verplaatsen en terugplaatsen van het mandje kan je bij iedere bewerking van je perceel herhalen. Laat een stok op 3 m van het nest staan zodat je het nest makkelijk terugvindt. 

Uitgestelde bewerking van het perceel

Bij het inzaaien van een late teelt (bonen, erwt, prei, selder, wortelen of  laat maisras), kan je ervoor kiezen om de landbewerkingen uit te stellen tot 10 mei. Hierdoor kunnen nesten tijdig uitkomen en kunnen de kuikens al wegvluchten. Bij late inzaai van mais is deze maatregel beschikbaar als Ecoregeling bij het Agentschap Landbouw & Zeevisserij, met een vergoeding van 350 euro/ha.  

© Regionale Landschappen
© Luc Platteau
© Luc Platteau

Hulp van vrijwilligers 

Het opsporen van kievitsnesten is vrij arbeidsintensief, en bijgevolg niet voor elke landbouwer haalbaar in het drukke voorjaar. Daarom kan je ook een beroep doen op lokale vrijwilligers, die kunnen helpen bij het opsporen en beschermen van de nesten. Contacteer hiervoor Jonas.  

Anderzijds bestaat de kans ook dat je door een lokale vrijwilliger wordt aangesproken of gecontacteerd om kievitsnesten te beschermen op jouw percelen. Het is belangrijk dat hierbij goede afspraken worden gemaakt met betrekking tot de aanpak.

Zelf interesse om vrijwilliger te worden? Contacteer Jonas.

Bekijk de presentatie van de infoavond voor vrijwilligers

Vergoeding voor maatregelen 

Landbouwers kunnen aanspraak maken op een vergoeding onder bepaalde voorwaarden.

  • Maatregel: Een zone van 3 x 3 m rond het nest onbewerkt laten. 
  • Vergoeding: 50 euro per beschermd nest, ongeacht of het nest succesvol is of niet.  

Lees het subsidiereglement Aanvraagformulier subsidie Meer info via Jonas
© Luc Platteau

Deze acties kaderen in een duurzaam biodiversiteitsproject ‘Meer gefwiet van geelgors en kievit’, met steun van de provincie Vlaams-Brabant.