IJskelder als verblijf voor vleermuizen

Er beweegt wat op het domein van levenslust vzw in Lennik. Een 19^deeeuwse ijskelder wordt er vakkundig gerestaureerd. Enkele kleine aanpassingen zorgen daarbij dat de ijskelder als overwinteringsplaats voor vleermuizen kan fungeren. Deze werken zijn het resultaat van een lang parcours achter de schermen. Tot hiertoe lag deze kelder verscholen, hoewel gesitueerd vlak aan de Scheestraat, gelegen op de grens van Dilbeek en Lennik.

Voorbereidende studie en financiering

Al in 2011 werd een eerste overeenkomst ondertekend tussen Natuurpunt M.O.Lennik en de directie van Levenslust. De bedoeling was de herontdekte ijskelder te herstellen en te bestemmen voor vleermuizen  Gezien de reikwijdte van het project werden in de loop der jaren diverse partners aangetrokken.

Monumentenwacht Vlaams-Brabant inspecteerde in 2021 de bouwkundige toestand van de ijskelder, een prachtig staaltje van baksteenmetselwerk. Vleermuizenwerkgroep Myotis gaf aan wat vleermuizen aantrekkelijk vinden voor een winterverblijf. Met een 360° erfgoedsubsidie voor waardevol erfgoed van de provincie Vlaams-Brabant, een projectsubsidie Natuur (Vlaanderen) en een bijdrage van Levenslust vzw, wordt het werk gefinancierd.  Regionaal Landschap Pajottenland en Zennevallei vzw (RL P&Z) staat in voor de coördinatie van de restauratie.

Tijdelijke zichtbaarheid door werken

De uitzonderlijk grote ijskelder is goed geïntegreerd in een beboste heuvel en enkel bereikbaar langs een kronkelende ondergrondse gang. De bakstenen kuip zelf is dus vanaf de straat niet te zien. Het is de toegangspartij, gelegen tussen keermuren, waaraan momenteel volop gewerkt wordt. De ondergrondse gang en de kuip komen daarna aan de beurt.

Eerst werden drie bomen geveld die de toegang belemmerden (drie nieuwe bomen zullen op het terrein worden aangeplant). Pas daarna kon de toegang vrij worden gemaakt. Sinds vorige week zijn de echte herstellingswerken van start gegaan. De keermuren zijn blootgelegd tot aan het gezonde deel en worden heropgemetst. Binnenkort start het herstel van de bakstenen muren in de gang en het ophangen van enkele holle bakstenen in de kuip, waaraan, waarnaast en waartussen vleermuizen kunnen hangen.

Tenslotte zullen drie deuren herplaatst worden, wat de stabiliteit van de temperatuur en vochtigheid in de ruimtes zal garanderen. Deze stalen deuren hebben smalle invliegopeningen voor de vleermuizen. Er is overlegd met Myotis over waar de holle stenen voor de vleermuizen het best geplaatst kunnen worden en waar de invliegopeningen in de deuren moeten komen. Streefdatum voor afwerking van deze fase is midden september. Tot slot volgt de aanleg van de directe omgeving met afsluiting en haag.

Uitzonderlijk betreedbaar voor de pers

Er werd bewust gekozen om het persmoment te laten plaatsvinden  tijdens de werken, omdat op dit moment het geheel goed zichtbaar en betreedbaar is. Dit is een uitzonderlijke situatie, want direct na het afwerken van het interieur zal de ijskelder afgesloten worden, zodat de vleermuizen zich in alle rust kunnen nestelen ter voorbereiding van de winter. Pas volgende zomer zal de ijskelder uitzonderlijk ook worden opgesteld voor het publiek.

Over vleermuizen gesproken…

Eenmaal in de winter zal de gang en de kuip bezocht worden door vrijwilligers van Myotis om de aanwezige vleermuizen te tellen. In Vlaanderen leven twintig vleermuizensoorten, ieder met specifieke gedragingen. Alle soorten zijn Europees beschermd. Naast de inrichting van verblijfplaatsen is ook het landschap waar ze foerageren van belang. Regionaal Landschap Pajottenland & Zennevallei en de Vleermuizenwerkgroep Myotis ontwikkelden samen al een familievriendelijke fietstocht in Halle (http://batbike.be/folder) en werkten samen rond de verbetering van winterverblijfplaatsen bijv. in Kasteelpark Lembeek,  in het Maasdalbos (Essenbeek) en aan het Kesterbeekmoeras (Alsemberg).  

Kasteeldomein Schepdaal

De kleine maar steile, beboste heuvel boven de ijskelder maakte deel uit van het landschappelijk park met vijvers en kronkelende paden, omstreeks 1860-1870 aangelegd rond een neoclassicistische villa (herbouwd rond 1930). De voornaamste zichtas vertrok van het paviljoen op de ijskelder. Levenslust vzw erkent het groen en erfgoed als betekenisvol voor de bewoners, daarvan zijn deze werken een signaal.